Dzisiaj obchodzimy 103. rocznicę odzyskania Niepodległości- Narodowe Święto Niepodległości upamiętniające wyjście spod zaborów po 123. latach niewoli jest z pewnością jednym z ważniejszych świąt państwowych. Z racji dzisiejszego dnia zapraszamy do "krótkiej powtórki z Niepodległej"
„Jako Wódz Naczelny Armii Polskiej pragnę notyfikować rządom i narodom wojującym i neutralnym istnienie Państwa Polskiego Niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski. Sytuacja polityczna w Polsce i jarzmo okupacji nie pozwoliły dotychczas narodowi polskiemu wypowiedzieć się swobodnie o swym losie. Dzięki zmianom, które nastąpiły w skutek świetnych zwycięstw armij sprzymierzonych – wznowienie niepodległości i suwerenności Polski staje się odtąd faktem dokonanym. Państwo Polskie powstaje z woli całego narodu i opiera się na podstawach demokratycznych. Rząd Polski zastąpi panowanie przemocy, która przez sto czterdzieści lat ciążyła nad losami Polski – przez ustrój zbudowany na porządku i sprawiedliwości. Opierając się na Armii Polskiej pod moją komendą, mam nadzieję, że odtąd żadna armia obca nie wkroczy do Polski, nim nie wyrazimy w tej sprawie formalnej woli naszej. Jestem przekonany, że potężne demokracje Zachodu udzielą swej pomocy i braterskiego poparcia Polskiej Rzeczypospolitej Odrodzonej i Niepodległej”.- depesza Wodza Naczelnego notyfikująca odrodzenie Polski, z dn. 16 listopda 1918 roku
16 listopda 1918 roku Mimo wieloletniej niewoli, politycznych represji, krwawo tłumionych zrywów niepodległościowych, realizowanej polityki germanizacji i rusyfikacji Narodu Polskiego- nasi przodkowie nie porzucili wiary w odzyskanie niepodległości. Nareszcie po 123 latach ofiarności i wytrwałości polskiego społeczeństwa, które w czasach zniewolenia przekazywało pokoleniom przywiązanie do ojczystego języka oraz kultury narodowej, Rzeczpospolita Polska odzyskała niepodległość. Ale jak do tego doszło?
Podtrzymywanie świadomości narodowej Poczucie przynależności do Narodu Polskiego było cechą charakterystyczną dla aktywnej części społeczeństwa, która na różne sposoby podtrzymywała poczucie przynależności do narodu, którego de facto nie było na mapie. Walka z germanizacją oraz rusyfikacją poprzez ochronę języka polskiego w szkołach oraz podtrzymywanie wiedzy na temat tradycji i historii narodu była bardzo ważnym elementem duchowej walki z zaborem. Kolebką dla tych działań stała się Galicja stanowiąca centrum polskiego życia narodowego- to tutaj m.in. działały polskie partie polityczne, a język ojczysty był językiem urzędowym w administracji oraz sądownictwie.
Umiędzynarodowienie sprawy polskiej Sytuacja polityczna oraz kryzysy jakie występowały między zaborcami na początku XX wieku, pozwalały spodziewać się ogólnoeuropejskiej wojny. Konflikt ten miał stać się okazją dla naszego narodu do walki o niepodległość. W Galicji powstawały organizacje paramilitarne, które miały na celu przeszkolenie polskiej młodzieży, aby ta była gotowa do walki za Ojczyznę. W przededniu wojny istniały dwa stronnictwa, które miały różną wizję w sprawie odzyskania niepodległości- Roman Dmowski postrzegał Rosję oraz sprzyjających ich sojuszników jako mocarstwa, które mogą przyczynić się do zjednoczenia polskich ziem, a później doprowadzić do powstania niepodległej Polski. Natomiast Józef Piłsudski nadzieję odbudowy Rzeczypospolitej pokładał w państwach centralnych, u których boku utworzył Ochotnicze Legiony Polskie.
Pogarszająca się sytuacja zaborców na froncie Wielka Wojna dla naszych rodaków miała charakter bratobójczy. Mimo powstawania polskich jednostek, to i tak ich żołnierze nie bili się o swoją sprawę. Kiedy stronom konfliktu na froncie układało się coraz gorzej, to wszelkimi sposobami próbowano zatrzymać polskich żołnierzy. Władze niemiecki i austriackie na konferencji w Pszczynie (1916 rok) wydały Akt 5 listopada, który był obietnicą utworzenia Królestwa Polskiego pozostającego w „łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami”, w sytuacji wygranej wojny. Natomiast Mikołaj II poszedł o wiele dalej i obiecał państwo złożone ze wszystkich polskich ziem, które byłoby gospodarczo i kulturalnie wolne.
Na arenie międzynarodowej sprawa polskiej niepodległości została poruszona przez Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej- Woodrow’a Wilsona, który był autorem 14. Punktów Programu Pokojowego. Punkt 13. planu dla świata stwierdzał, że „należy stworzyć niezawisłe państwo polskie, które powinno obejmować terytoria zamieszkane przez ludność bezsprzecznie polską, któremu należy zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza i którego niezawisłość polityczną i gospodarczą oraz integralność terytorialną należy zagwarantować paktem międzynarodowym”. Sporą zasługę w tej kwestii miał Ignacy Jan Paderewski, który odgrywał rolę reprezentanta sprawy polskiej na arenie międzynarodowej.
Listopad 1918 Kończąca się wojna na zachodzie spowodowała m.in. rozpad Austro- Węgier. Członkowie organizacji wojskowych przy wsparciu harcerzy, gimnazjalistów oraz studentów, zaczęli rozbrajanie okupantów. Powstawały lokalne ośrodki władzy. W dniach 6-7 listopada w wyzwolonym Lublinie powołany został lewicowy rząd na czele z Ignacym Daszyńskim. Przedstawiony program reform: nacjonalizację głównych gałęzi reform, wprowadzenie 8 godzinnego dnia pracy, parcelację majątków ziemskich na rzecz bezrolnych i małorolnych chłopów. Po uwolnieniu z więzienia do Warszawy 10 listopada 1918 roku przybywa Józef Piłsudski, który w kolejnych dniach przyjął władzę cywilną oraz wojskową z rąk Rady Regencyjnej.
Walki rozstrzygające spór o ostateczny wygląd granic Rzeczypospolitej trwały jeszcze kilka lat po odzyskaniu niepodległości. Dopiero w 1921 roku podpisano traktat, który ustanawiał przebieg wschodnich granic.
Ojcowie Niepodległej Ojcowie niepodległości to liderzy obecni w przełomowych działaniach, które doprowadziły nas do niepodległości. Mimo występujących różnic poglądowych, wyznaniowych, a także tych związanych z pochodzeniem- potrafili dojść do porozumienia dla osiągnięcia najwyższego celu jakim była niepodległa Ojczyzna.
Ignacy Jan Paderewski (1860-1941) pianista, wirtuoz, kompozytor, polityk, przedstawiciel Komitetu Narodowego Polskiego w Stanach Zjednoczonych, prezydent rady ministrów i minister spraw zagranicznych, delegat Polski na konferencję pokojową w Paryżu, współinicjator opozycyjnego wobec rządów piłsudczyków tzw. Frontu Morges, podczas II wojny światowej przewodniczący Rady Narodowej RP. Ignacy Daszyński (1866-1936) twórca I polskiego rządu, polityk, pisarz polityczny i publicysta, działacz socjalistyczny i niepodległościowy, współtwórca Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, poseł do austriackiej Rady Państwa, w listopadzie 1918 r. premier Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, w okresie Drugiej Rzeczypospolitej jeden z liderów Polskiej Partii Socjalistycznej, Marszałek Sejmu (1928-1930) oraz jeden z przywódców Centrolewu. Roman Dmowski (1864-1939) polityk, pisarz polityczny, publicysta, przywódca i ideolog Narodowej Demokracji, działacz Ligi Polskiej, następnie jeden z twórców Ligi Narodowej, współtworzył Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne, poseł do Dumy Rosyjskiej, podczas Wielkiej Wojny prezes Komitetu Narodowego Polskiego, delegat Polski na konferencję pokojową w Paryżu, w Drugiej Rzeczypospolitej m.in. minister spraw zagranicznych, założyciel Obozu Wielkiej Polski oraz Stronnictwa Narodowego, autor wielu dzieł programowych i publicystycznych. Józef Piłsudski (1867-1935) działacz niepodległościowy, I Marszałek Polski, Naczelny Wódz Wojska Polskiego, jeden z twórców i przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej oraz jej Organizacji Bojowej, kierownik Związku Walki Czynnej, w czasie I wojny światowej Komendant I Brygady Legionów Polskich, twórca Polskiej Organizacji Wojskowej, w Drugiej Rzeczypospolitej m.in. Naczelnik Państwa Polskiego, po przejęciu władzy w maju 1926 r. dwukrotnie premier, w latach 1926-1935 minister spraw wojskowych oraz Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, faktyczny przywódca państwa polskiego. Wincenty Witos (1874-1945) polityk, działacz ludowy i niepodległościowy, jeden z twórców Stronnictwa Ludowego oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, poseł do austriackiej Rady Państwa, przewodniczący Polskiej Komisji Likwidacyjnej, w okresie Drugiej Rzeczypospolitej trzykrotny premier, jeden z przywódców Centrolewu, sądzony i skazany w procesie brzeskim, w latach 1933-1939 na emigracji politycznej w Czechosłowacji, w czasie II wojny światowej internowany przez Niemców. Wojciech Korfanty (1873-1939) polityk, działacz narodowy i niepodległościowy, redaktor i publicysta, wydawca górnośląskiego „Polaka”, poseł do Reichstagu, polski komisarz plebiscytowy na Górnym Śląsku, faktyczny dyktator III powstania śląskiego, poseł na Sejm RP oraz do Sejmu Śląskiego, przywódca Chadecji, sądzony i skazany w procesie brzeskim, od 1935 roku na emigracji w Czechosłowacji, współtwórca opozycyjnego wobec sanacji tzw. Frontu Morges, wiosną 1939 roku powrócił do kraju, gdzie wkrótce zmarł.
